Gerelateerd
Bekijk ook onze andere stories over de puberteit
In de puberteit worden meisjes voor het eerst ongesteld. Dan komt er bloed uit de vagina. Het betekent dat er een eitje bij het meisjes is vrijgekomen dat niet is bevrucht en afgevoerd wordt. We noemen ongesteld zijn ook wel ‘menstruatie’.
Hoe werkt het precies?
- In je buik zitten je baarmoeder, je eierstokken en je eileiders. In je eierstokken zitten eicellen.
- Elke maand komt een eicel vrij uit één van de twee eierstokken. Dit noem je een eisprong.
- Deze vrijgekomen eicel gaat dan via je eileider naar je baarmoeder. In je baarmoeder wordt een laag van slijm opgebouwd waar de eicel in kan gaan nestelen.
Als een jongen klaarkomt in de vagina van een meisje, dan komt er sperma (met zaadcellen erin) van de jongen via de vagina in de baarmoeder terecht. Als er dan een eicel is vrijgekomen bij het meisje en die smelt samen met een zaadcel van de jongen, dan wordt de eicel ‘bevrucht’ en is het meisje zwanger. - Als de eicel niet wordt bevrucht dan is de opgebouwde laag van slijm niet nodig. De eicel en het slijm gaan dan je lichaam uit. Dat komt als bloed via je vagina naar buiten. Dan ben je dus ongesteld.
Bekijk ook het filmpje Menstruatie of het filmpje van Willem Wever ‘Waarom word je nou eigenlijk ongesteld?’
Vruchtbaar
Als je ongesteld wordt ben je voortaan vruchtbaar. Dat betekent dat je vanaf nu kinderen kunt krijgen als je met een jongen zou vrijen. Dat klinkt misschien gek, omdat je natuurlijk nog lang geen kinderen wilt. Maar je lichaam maakt zich eigenlijk klaar voor later, voor als je het ooit wel zou willen.
Wist je dat?
Wist je dat je eigenlijk twee weken eerder dan je eerste ongesteldheid al vruchtbaar bent? Twee weken voordat je voor het eerst ongesteld wordt heb je namelijk al je eerste eisprong. Dat betekent dus dat je 2 weken voordat je voor het eerst ongesteld bent al zwanger kunt worden als je seks hebt met een jongen. Eigenlijk weet je dus niet wanneer je voor het eerst vruchtbaar bent, want je weet natuurlijk niet wanneer je voor het eerst ongesteld zal worden. Het is dus belangrijk om altijd veilig te vrijen ook als je nog nooit ongesteld bent geweest.
Wanneer word je ongesteld?
Wanneer je voor het eerst ongesteld wordt is bij elk meisje verschillend, ergens tussen de 10 en 18 jaar. Elke maand wordt er een eitje rijp en als die niet wordt bevrucht, verlaat het eitje met de menstruatie het lichaam. Je verliest dan ongeveer een week lang bloed. De eerste twee jaar kun je onregelmatig ongesteld zijn; bijvoorbeeld na een halve maand alweer en de volgende keer juist pas na twee maanden. Je weet dan niet wanneer je het kunt verwachten. Maar vaak zijn er wel wat signalen. Sommige meisjes krijgen bijvoorbeeld een beetje buikpijn of rugpijn voordat ze ongesteld worden, of hun borsten worden gevoeliger. Hoofdpijn, puistjes, een bad hair day of een chagrijnige bui kunnen ook voortekenen zijn.
Beluister de Podcasts ‘Eerste keren’ van de Dokter Corrie show, Floortje en Zina over ongesteld zijn.
Maandverband en tampons gebruiken
Als je ongesteld bent komt er dus bloed uit je vagina. Dat kan een beetje bloed zijn, maar soms ook heel veel. En de kleur kan verschillen. Aan het begin en het einde van je ongesteldheid kan het meer bruin zijn en daartussen meer rood. Dat is normaal.
Om het bloed op te vangen, kun je maandverband gebruiken of tampons. Maandverband plak je in je onderbroek. Maandverbandjes zijn er in verschillende maten en vormen. Je hebt dikke voor de dagen dat je veel bloed verliest, en dunne, die noemen we ook wel inlegkruisjes. Je kunt ook tampons gebruiken, die stop je in je vagina. Voor het eerst een tampon gebruiken kan een beetje lastig of eng zijn. Begin met de kleinste maat en probeer het op de dag dat je bloedverlies het meest hevig is (bijvoorbeeld op je tweede dag), want dan glijdt de tampon makkelijker naar binnen. Lees voor het gebruik de gebruiksaanwijzing goed door, deze zit altijd in het doosje. Ook tampons heb je in verschillende maten en soorten. Zo heb je ook tampons met een inbrenghuls, dat is een soort hulpmiddel om de tampon in te brengen.
Wissel je maandverband of je tampon elke 4 uur, of eerder als dat door het bloedverlies nodig is. Na een paar keer ongesteld zijn weet je vanzelf hoe vaak jij moet wisselen. Bekijk hier de fotostrip over hoe je een tampon moet gebruiken.
Je kunt ook een menstruatiecup gebruiken. Dit is een kelkje gemaakt van zacht kunststof dat je in je vagina inbrengt en waarin het bloed wordt opgevangen. Je hebt cupjes die je na gebruik weggooit, maar ook cupjes die je kunt hergebruiken (en die dus heel duurzaam zijn). Als je liever niets extra’s wil gebruiken om het bloed op te vangen, kun je ook menstruatieondergoed dragen. In dit ondergoed zitten extra laagjes stof waarin het bloed wordt opgevangen.
Zo gebruik je een tampon
Duw de tampon met je wijsvinger tegen de onderkant, waar het touwtje zit, voorzichtig in je vagina. Als hij moeilijk naar binnen gaat, verander dan je richting, hij moet een beetje schuin richting je rug. De tampon moet er zo ver mogelijk in. Het touwtje moet buiten blijven. Daar kun je hem later weer mee uit trekken. Als het goed is voel je de tampon niet zitten als je beweegt of loopt. Als je de tampon wel voelt zitten, dan zit hij er niet ver genoeg in. Dan kun je hem of wat verder erin duwen of hem eruit trekken en een nieuwe tampon inbrengen. Als het niet lukt geeft het niks. Het hoort geen pijn te doen dus duw niet door als het niet lukt of pijn doet. Probeer het gewoon een andere keer nog eens.
Wat merk je van ongesteld zijn?
Het éne meisje heeft meer last van ongesteld zijn dat het andere, maar meestal voel je je wat minder lekker als je ongesteld bent. Je kunt sneller emotioneel of geïrriteerd zijn. Sommige meisjes en vrouwen hebben last van buikpijn, rugpijn of hoofdpijn. Een warme kruik op je buik of een pijnstiller kan dan helpen.
Gelukkig gaat het na een paar dagen weer over.
Nog meer weten over ongesteldheid? Kijk dan naar de Dokter Corrie aflevering Ongesteld